Kadernota – kunnen we überhaupt ergens uit kiezen?

Door Evelien Kars – Vanavond staat de Kadernota voor de beeldvormende behandeling op de agenda. De Kadernota is het officiële moment om na te denken over waar we geld aan uit kunnen en willen geven. Maar gezien de huidige feiten, lijkt er weinig ruimte om überhaupt over iets na te denken of keuzes te maken.

In een artikel van Binnenlands Bestuur stond het goed verwoord: “Verdere uitholling van voorzieningen ligt in het verschiet”.

Hoe komt het toch dat we in deze situatie verzeild zijn geraakt? Grootste oorzaak is de decentralisatie van het sociaal domein – het overhevelen van de taken van de rijksoverheid naar de gemeente. Het beeld dat bovengenoemd artikel hiervoor gebruikt is “het koekoeksjong” – oftewel: te weinig financiële middelen voor het uitvoeren van de taken. Tel daarbij op dat het verhogen van de OZB-waarde geen populaire maatregel is – we hebben dat zo’n tien jaar niet gedaan (behalve de inflatieverhoging). Maar ook de boekhoudkundige werkwijze die werd toegepast: het niet opnemen van de vervangingskosten (van bijvoorbeeld scholen of een sporthal) en de afschrijfduur verlengen (van bijvoorbeeld wegen maar ook gebouwen) en het niet ‘op geld zetten’ van al onze toekomstige plannen.

En nu moeten we wel: de sporthallen zijn op, schoolgebouwen voldoen niet meer aan deze tijd, wat ook logisch is na 40 jaar. We zien een toenemende vraag binnen het sociaal domein – en gezien het wettelijke karakter daarvan kan je mensen geen voorziening weigeren, het is een zogenaamde ‘open einde’ regeling.

Is dan het uitgangspunt dat we een sluitende begroting moeten hebben wel reëel? Natuurlijk snap ik de opmerking: je geeft geen geld uit wat er niet is, dat doe je thuis ook niet. Maar dat werd eerder wel gedaan in verkapte vorm: we reserveerden niet het geld voor voorzieningen die vervangen moesten worden. Maakten plannen en nieuw beleid zonder een dekkingsvoorstel. Dat doen we nu niet meer.

Hoe nu verder? Moeten we dan alles maar wegbezuinigen van zaken waar we wettelijk gezien niet verantwoordelijk voor zijn? Dat zou een enorme aderlating betekenen – het zijn volgens ons net de dingen die ertoe doen: muziekonderwijs in de klas, een klein theater waar de lokale muziek- en dansscholen met hun leerlingen kunnen optreden, het filmhuis zijn onderdak vindt, net als theatervoorstellingen. Maar ook de evenementen zoals Fête de la Musique, Groevenbeek Klassiek en museum het Pakhuis, de bibliotheek: allemaal zaken waar we trots op zijn dat we dat in Ermelo hebben. Ook de minder bedeelden onder ons, kunnen op onze steun rekenen – de vorige week aangenomen motie “Behoud inkomenspositie laagste inkomensgroep” is daar een goed voorbeeld van.

In hetzelfde blad staat een artikel over de ‘Boekhoudtruc Jeugd’, die door 7 van de 10 gemeenten wordt toegepast. Maar ook de gevolgen daarvan: gemeenten teren flink in op de kwaliteit van maatschappelijke dienstverlening, zowel binnen als buiten het sociaal domein. De provinciale overheid (die toezicht houdt op de financiën van de gemeente) maakt zich er ernstige zorgen om, omdat dit het vertrouwen van inwoners in het openbaar bestuur uitholt. Tel daarbij op dat er al weinig vertrouwen is. Daarom denk ik dat het eerlijke verhaal belangrijk is. Belangrijker dan een populair statement van een dekkende begroting of geen OZB-verhogingen meer. Dat is iets wat we als een boemerang terug zullen krijgen.

Of we hiermee kiezers verliezen zodra het maart 2022 is? Geen idee! Maar tot die tijd blijft u van ons horen waar wij voor kiezen. En waar wij voor staan.

Link naar het artikel “Verdere uitholling voorzieningen in het verschiet”

Link naar het artikel “Meerderheid gemeenten past ‘boekhoudtruc’ jeugd toe”